Objektif veya Lens, fotoğraflanacak konuda oluşan görüntünün dijital makinemizin sensörüne yansımasını sağlayan mercekler topluluğudur. Gözde mercek ne ise fotoğraf makinesinde de objektif odur. Objektifin kalitesi fotoğrafın kalitesini dolayısıyla netliğini etkiler. Işığın geçirgenliğini ve fotoğrafın netliğini ayarlayan eleman "diyafram" da objektifin içinde bulunur. Bir objektifin kalitesini şu iki unsur belirler: odak uzaklığı ve objektif çapı. Odak uzaklığı büyüdükçe odak noktasına düşen ışık azalır. Objektif çapı büyüdükçe de objektife giren ışık artar.
Peki odak uzaklığı nedir? Lensleri tanımlarken 10-22mm, 18-55mm, 75-300mm gibi ifadeler görürüz. Bu rakamlar objektifin odak uzaklığını ifade eder. Teknik olarak ifade etmek gerekirse; odak uzaklığı, objektif sonsuza odaklandığında, objektif içindeki mercek grubunun son merceğinin optik merkezi ile odak noktası arasındaki mesafenin mm cinsinden değeridir. Odak uzaklığı objektifimizin görüş açısıdır. Odak uzaklığı azaldıkça geniş açıda, arttıkça dar açıda yani zoom yapılmış fotoğraflar elde ederiz.
Kompakt makinelerde objektif fotoğraf makinesine entegredir. Her ortamda ortalama çekimler yapabilmesi için bu makinelerdeki objektiflerde yüksek zoom değerleri (18x, 30x vb.) görebilirsiniz. Ancak DSLR makinelerde fotoğrafçılığın ayrı alanları için ihtiyaca yönelik ayrı lensler üretilir. Manzara fotoğrafçılığı için geniş açı lensleri ve vahşi doğa fotoğrafları için tele zoom lensler gibi. Mesela hemen hemen tüm fotoğrafçıların bu işe başlarken kullandığı 18-55mm lenslerin zoom faktörü sadece 3x dir (55/18 =3,05). Daha yüksek zoom oranına sahip olmak isteyenlerin zoom lense sahip olması gerekir.
Objektif seçiminde önem arzeden bir diğer husus da maksimum diyafram açıklığıdır. Örnek olarak; 24-105mm f/3.5-5.6 lensinde f/3.5 değeri 24mm'deki f/5.6 değeri de 105mm'deki maksimum diyafram açıklığını ifade eder. Diyafram açıklığının fazla olması demek objektife daha fazla ışık girecek demektir. Bu da görüntü kalitesini iyi yönde etkileyen bir husustur. Düşük f değerlerine sahip objektifler (f/1.4, f/2, f/2.8 vb.) hızlı veya parlak olarak kabul edilir ve sığ alan derinliği sağlar.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi objektifler odak uzaklıklarına göre sınıflandırılırlar. Aşağıda bu sınıfları ve bu sınıftan bir objektif ile çekilmiş fotoğrafları göreceğiz:
1) Balıkgözü (Fisheye) Objektifler: En geniş açıya sahip objektiflerdir. 6-16mm arasını kapsar. Görüntüde bozulmalara yol açtığı için genellikle fotoğrafa özel bir efekt havası verme veya fotoğrafı farklı bir açıdan sunma gibi durumlarda kullanılır.
2) Geniş Açı (Wide Angle) Objektifler: 17-35mm arasını kapsayan objektiflerdir. Genelde manzara, mimari ve panorama fotoğrafları için kullanılır. Fotoğraf geniş bir açıdan çekildiği için balıkgözü kadar olmasa da köşelerde kararma ve bombelenmeler oluşur.
3) Standart (Normal) Objektifler: 40-58mm arası odak uzaklığına sahip objektiflerdir. Görüş açısı insan gözünün görüş açısına yakın olduğu için normal açılı objektif olarak da adlandırılırlar. Genel amaçlı kullanımlarda tercih edilirler. Maksimum diyafram açıklığı geniş (f/1.4 gibi) olduğundan hızlı objektiflerdir. Bu diyafram açıklığında daha parlak ve net fotoğraflar elde edilir.
4) Tele (Zoom) Objektifler: 70mm ve daha fazla odak uzaklığına sahip objektif grubunu kapsar. Dar açılı objektiflerdir. Vahşi yaşam ve spor aktiviteleri gibi uzaktan çekimin gerektiği durumlarda kullanılırlar. Odak uzaklıkları yüksek olduğundan daha ağır lenslerdir. Bu yüzden sabitlemek için sağlam bir tripoda ihtiyaç duyarsınız. Aşağıda da telefoto lens ile çekilmiş bir ay fotoğrafı göreceksiniz.
5) Sabit Odaklı (Prime Lens) Objektifler: Sabit odak uzaklığına sahip, tek açıda çekim yapabilen objektiflerdir. Bu lenslerle zoom yapamazsınız. Diğer lenslere nazaran daha az optik eleman barındırırlar ve bu yüzden görüntü kalitesi daha iyidir. Net ve keskin fotoğraf arayanların tercihidir. Düşük f değerleri sayesinde hızlıdırlar. Genellikle portre fotoğrafçılığında tercih edilirler.
6) Değişken Odaklı (Tak-Gez) Objektifler: 18-135mm, 18-270mm gibi geniş odak uzaklığı aralığındaki lenslerdir. Bu tip lenslerde zoom çarpanı 5x ve üzerinde olduğundan daha fazla mercek, daha fazla ışık kırılması dolayısıyla görüntü kalitesinde düşmeler görülür. Görüntü kalitesi o kadar önemli değil tek lensle her işimi göreyim diyenler için tercih sebebidir, ancak kalite arayanlar için 5x zoom aralığını geçmeyen (55-250mnm gibi) objektifler tercih edilmelidir.
7) Makro Objektifler: Çekilen objenin görüntüsünü 1:1 ya da daha fazla oranda sensör üzerine düşüren objektiflerdir. Diğer lenslerde çekilecek nesneye yaklaştıkça netleme zorlaşır. Makro lenste ise objeyi çok yakınından net olarak fotoğraflayabilirsiniz. Özellikle insan gözüyle görülemeyecek yakın çekim fotoğraflar için bu objektiflerden yararlanılır.
Peki odak uzaklığı nedir? Lensleri tanımlarken 10-22mm, 18-55mm, 75-300mm gibi ifadeler görürüz. Bu rakamlar objektifin odak uzaklığını ifade eder. Teknik olarak ifade etmek gerekirse; odak uzaklığı, objektif sonsuza odaklandığında, objektif içindeki mercek grubunun son merceğinin optik merkezi ile odak noktası arasındaki mesafenin mm cinsinden değeridir. Odak uzaklığı objektifimizin görüş açısıdır. Odak uzaklığı azaldıkça geniş açıda, arttıkça dar açıda yani zoom yapılmış fotoğraflar elde ederiz.
 |
| Odak uzaklığına göre görüş açıları |
Kompakt makinelerde objektif fotoğraf makinesine entegredir. Her ortamda ortalama çekimler yapabilmesi için bu makinelerdeki objektiflerde yüksek zoom değerleri (18x, 30x vb.) görebilirsiniz. Ancak DSLR makinelerde fotoğrafçılığın ayrı alanları için ihtiyaca yönelik ayrı lensler üretilir. Manzara fotoğrafçılığı için geniş açı lensleri ve vahşi doğa fotoğrafları için tele zoom lensler gibi. Mesela hemen hemen tüm fotoğrafçıların bu işe başlarken kullandığı 18-55mm lenslerin zoom faktörü sadece 3x dir (55/18 =3,05). Daha yüksek zoom oranına sahip olmak isteyenlerin zoom lense sahip olması gerekir.
Objektif seçiminde önem arzeden bir diğer husus da maksimum diyafram açıklığıdır. Örnek olarak; 24-105mm f/3.5-5.6 lensinde f/3.5 değeri 24mm'deki f/5.6 değeri de 105mm'deki maksimum diyafram açıklığını ifade eder. Diyafram açıklığının fazla olması demek objektife daha fazla ışık girecek demektir. Bu da görüntü kalitesini iyi yönde etkileyen bir husustur. Düşük f değerlerine sahip objektifler (f/1.4, f/2, f/2.8 vb.) hızlı veya parlak olarak kabul edilir ve sığ alan derinliği sağlar.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi objektifler odak uzaklıklarına göre sınıflandırılırlar. Aşağıda bu sınıfları ve bu sınıftan bir objektif ile çekilmiş fotoğrafları göreceğiz:
1) Balıkgözü (Fisheye) Objektifler: En geniş açıya sahip objektiflerdir. 6-16mm arasını kapsar. Görüntüde bozulmalara yol açtığı için genellikle fotoğrafa özel bir efekt havası verme veya fotoğrafı farklı bir açıdan sunma gibi durumlarda kullanılır.
 |
| Canon EF 8-15mm f/4L Fisheye USM |
 |
| Fotoğraf: Marcos Gagliardi |
2) Geniş Açı (Wide Angle) Objektifler: 17-35mm arasını kapsayan objektiflerdir. Genelde manzara, mimari ve panorama fotoğrafları için kullanılır. Fotoğraf geniş bir açıdan çekildiği için balıkgözü kadar olmasa da köşelerde kararma ve bombelenmeler oluşur.
 |
| Nikon 10-24mm f/3.5-4.5G ED AF-S DX |
 |
| Fotoğraf: Doug Dibble |
3) Standart (Normal) Objektifler: 40-58mm arası odak uzaklığına sahip objektiflerdir. Görüş açısı insan gözünün görüş açısına yakın olduğu için normal açılı objektif olarak da adlandırılırlar. Genel amaçlı kullanımlarda tercih edilirler. Maksimum diyafram açıklığı geniş (f/1.4 gibi) olduğundan hızlı objektiflerdir. Bu diyafram açıklığında daha parlak ve net fotoğraflar elde edilir.
 |
| Sigma 17-50mm f/2.8 EX DC OS HSM |
 |
| Fotoğraf: Sam Stukel |
4) Tele (Zoom) Objektifler: 70mm ve daha fazla odak uzaklığına sahip objektif grubunu kapsar. Dar açılı objektiflerdir. Vahşi yaşam ve spor aktiviteleri gibi uzaktan çekimin gerektiği durumlarda kullanılırlar. Odak uzaklıkları yüksek olduğundan daha ağır lenslerdir. Bu yüzden sabitlemek için sağlam bir tripoda ihtiyaç duyarsınız. Aşağıda da telefoto lens ile çekilmiş bir ay fotoğrafı göreceksiniz.
 |
| Canon EF 70-300mm f/4-5.6 IS USM |
 |
| Fotoğraf: Bored Koi |
 |
| Nikon AF 50mm f/1.4 D |
 |
| Fotoğraf: Roman |
6) Değişken Odaklı (Tak-Gez) Objektifler: 18-135mm, 18-270mm gibi geniş odak uzaklığı aralığındaki lenslerdir. Bu tip lenslerde zoom çarpanı 5x ve üzerinde olduğundan daha fazla mercek, daha fazla ışık kırılması dolayısıyla görüntü kalitesinde düşmeler görülür. Görüntü kalitesi o kadar önemli değil tek lensle her işimi göreyim diyenler için tercih sebebidir, ancak kalite arayanlar için 5x zoom aralığını geçmeyen (55-250mnm gibi) objektifler tercih edilmelidir.
 |
| Canon EF-S 55-250mm f/4-5.6 IS STM |
 |
| Fotoğraf: naasha2006 |
7) Makro Objektifler: Çekilen objenin görüntüsünü 1:1 ya da daha fazla oranda sensör üzerine düşüren objektiflerdir. Diğer lenslerde çekilecek nesneye yaklaştıkça netleme zorlaşır. Makro lenste ise objeyi çok yakınından net olarak fotoğraflayabilirsiniz. Özellikle insan gözüyle görülemeyecek yakın çekim fotoğraflar için bu objektiflerden yararlanılır.
 |
| Tamron SP 90mm f/2.8 Di Macro VC USD |
 |
| Fotoğraf: Shailesh Gokavi |
